Dla Cypriana Norwida ważne jest znaczenie duchowej niepodległości, której waga niekiedy mogła być istotniejsza niż niepodległość polityczna.

Zagadka

Z wszelakich kajdan, czy? te są

Powrozowe, złote czy stalne?…

Przesiąkłymi najbardziej krwią i łzą –

N i e w i d z i a l n e !…

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tytułowa „zagadka” wypełnia trzy pierwsze wersy, a jej rozwiązaniem jest- wers czwarty.

Tym, którzy chcieliby poznać wypowiedzi Norwida na temat niepodległości, polecam publikację Włodzimierza Torunia ”Cypriana Norwida myśli o niepodległości”.

Tagi: Włodzimierz Toruń Cypriana Norwida myśli o niepodległości

Dziś przeżywamy dzień Wszystkich Świętych inaczej niż do tej pory, bo nie odwiedzamy cmentarzy. Ofiarujemy modlitwę za zmarłych. Wspominamy osoby bliskie w zadumie, ciszy i skupieniu. Zastanawiamy się również nad sobą, sensem istnienia w wymiarze osobistym i ogólnoludzkim.

Mottem dzisiejszego dnia mogą być słowa Cypriana Norwida Człowiek doczesny jest co chwila, a wieczny zawsze, które pochodzą z noweli „Bransoletka” napisanej 1858 roku.

Ten moralitet nowelistyczny poza akcją zawiera zaszyfrowany obraz siedmiu sakramentów: chrztu, bierzmowania, pokuty, eucharystii, kapłaństwa, małżeństwa i ostatniego namaszczenia.

Norwid postrzega człowieka wielowymiarowo, nie tylko w rzeczywistości doczesnej, ale i w perspektywie wieczności. Osoba ludzka istnieje jako ciągłość. Ten przeżywany tu i teraz czas doczesny, ziemski jest częścią wieczności. Pokazuje to wielką godność człowieczeństwa, ale i świata jako środowiska ludzkiego życia. Szanujmy i ceńmy tę doczesność, bo jest drogą do ostatecznego celu.

Tagi: Cyprian Norwid, Bransoletka

Cyprian Norwid – jeden z największych myślicieli i autorytetów moralnych naszych czasów urodził się na Mazowszu 199 lat temu 24 września. Teraz wydaje się, że szczególnie ważna jest dla nas jego myśl społeczno-polityczna. Często w homiliach przywoływał jego słowa św. Jan Paweł II podczas pielgrzymek do Polski, które były narodowymi rekolekcjami. Można powiedzieć, że papież uczył nas czerpania z głębi myśli Norwida i chciał, aby duchowa łączność z nim była powszechnie kontynuowana. Jak jest dziś? Jaka inicjatywa intelektualna zostanie ogłoszona w związku z tym jubileuszem? A może będzie on zupełnie przemilczany, zagłuszony przez wrzawę wokół spraw bieżących?

Pragnę w tych okolicznościach rocznicowych zwrócić uwagę na znaczenie szkolnego czytania dzieł Norwida. Szkolna recepcja jest fundamentem, na którym można budować dalszą zażyłość z tym autorem, tak istotną dla wykształcenia naszego krytycznego myślenia, pokonywania naszych wad narodowych, a także pojmowania spraw ojczyzny w kategorii zbiorowego obowiązku. Apeluję o połączenie sił inteligencji z kręgów: władzy, nauki, oświaty i kultury w celu nadawania właściwej rangi obecności Norwida w kształceniu młodzieży.

dr Wioletta Żórawska

Kliknij tutaj, by wysłuchać nagrania prof. Zbigniewa Sudolskiego „Dramatyczna aktualność Cypriana Norwida”.

Kliknij tutaj, by zobaczyć „Szkolne modele recepcji twórczości Cypriana Norwida do roku 2010” dr Wioletty Żórawskiej

Tagi: Zbigniew Sudolski, Cyprian Norwid, św. Jan Paweł II.

Dyskusję wywołało zamieszczenie parafrazy piosenki „Przez twe oczy zielone” zespołu Akcent w zeszycie do nauki języka w klasie VI jednego ze znanych wydawnictw edukacyjnych. Internauci zaniepokoili się, że obok wieszczów znajduje się tekst należący do kultury popularnej – piosenka disco polo. Czy do końca słusznie?

Pamiętam prezentację projektu edukacyjnego „Z Norwidem za pan brat. Program artystyczny” zrealizowaną przez grupę uczniów gimnazjum w 2017 r. Gimnazjaliści sami zgłosili się do mnie z propozycją tego projektu. Podjęli się ambitnego wyzwania, jakim była recytacja i śpiew wybranych wierszy Norwida. Szkolnymi hitami stały się śpiewane wiersze: „W Weronie” i „Moja piosnka” II. Grupa projektowa zorganizowała otwarty konkurs literacki z wykorzystaniem twórczości wieszcza. Stworzyli wyjątkowy program artystyczny, w którym pojawiły się spontanicznie dwa przeboje disco polo.

Podczas krótkiej przerwy potrzebnej na pracę komisji konkursowej Dominik Perka uczestnik projektu poprosił mnie o zgodę na wykonanie z własnym akompaniamentem gitarowym dwóch piosenek Zenka. Dominik brawurowo zaśpiewał „Przez twe oczy zielone” i „Kochana wierzę w miłość”. Publiczność była zachwycona. Prezentacja całego projektu wypadła znakomicie. Zenek Martyniuk wieszczowi nie zaszkodził!

Szkoda, że nie nagraliśmy tego wydarzenia, aby je teraz tu udostępnić.

Zostały zapisy w kronice i szkolnym czasopiśmie „Gimek”.

Kliknij tutaj, by przenieść się do opisu projektu edukacyjnego.

Tagi: Zenon Martyniuk, Zespół Akcent, „Przez twe oczy zielone”, „Kochana wierzę w miłość”

Mirosław Grusiewicz redaktor naczelny czasopisma Wychowanie Muzyczne pochwalił naszą pracę popularyzującą twórczość Norwida obecną w szkolnej edukacji. Po ukończeniu nauki, jak stwierdził, o Norwidzie się zapomina, a ta strona Jemu poświęcona, ma duże znaczenie. Znawca problematyki muzycznej szczególnie zwrócił uwagę na interpretację wiersza Bema pamięci żałobny-rapsod wykonaną przez uczennicę gimnazjum Dominikę Żaczek. Redaktor w kilku słowach zrecenzował tę realizację: „[…]dziewczyna jest świetna, z wrażliwością, z dziewczęcym wdziękiem i bardzo ładnym głosem wykonuje utwór. Gratuluję wykonawczyni i nauczycielowi muzyki Jarosławowi Miszewskiemu. Poezja śpiewana to jest bardzo ciekawa i twórcza praca, polecam ją każdemu nauczycielowi”.

Ta opinia jest dla nas ważna. Dziękujemy.

Kliknij tutaj by przenieść się do zakładki, gdzie można odsłuchać występ Dominiki.

Jakie postawy czytelnicze są postulowane przez autorów? Jaki obraz odbiorcy kreują pisarze? Maturzyści na poziomie rozszerzonym kilka lat wcześniej mieli za zadanie napisać interpretację porównawczą tekstów Zbigniewa Herberta Podróż do Krakowa i Wisławy Szymborskiej Nieczytanie.

Co o czytaniu sądził Norwid? Motyw czytania występuje u tego autora w wielu jego wypowiedziach, w różnych kontekstach, w wystąpieniach publicznych, w twórczości, w wypowiedziach osobistych zapisanych w korespondencji. Autor rozumie lekturę jako działanie twórcze, jako swoistą sztukę. Ta powinna być głęboka, nieskończona. Lektura według autora Quidama ma uwzględniać różne punkty widzenia, korzystać z odmiennych metod, ze względu na przedmiot czytania – rzeczy głębokich, wielowartościowych i wielopłaszczyznowych. Zgodnie z zasadniczym przekonaniem poety:

Czytać jest to dogłębiać wyrażenia […] (X 163).

***

[…] czytać więc nie każdy umie, bo czytelnik powinien współpracować, a czytanie, im wyższych rzeczy, tym indywidualniejsze jest. (VI 428).

***

Cytaty z pism Norwida podaję za wydaniem: Cyprian Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. 1-11, Warszawa 1971- 1976, cyfrą rzymską oznaczam tom; arabską – stronę.

Norwid miał zdolność do żywego i bezpośredniego reagowania na wszelkie przejawy heroizmu oraz niezwykłą wrażliwość na hańbiącą poczucie ludzkiej godności dyskryminację rasową. Świadczą o tym dwa wiersze: Do obywatela Johna Brown i John Brown napisane z potrzeby protestu przeciwko niesprawiedliwości społecznej. Należą one do liryki okolicznościowej, stanowiły manifestację ideową poety w sprawie aktualnej, bulwersującej ówczesną opinię światową. „W Brownie Ameryka wisi?” kończy się tekst John Brown.

Ich bohaterem był John Brown (1800- 1859) bojownik o wolność, przywódca powstania niewolników, Afroamerykanów. Powstanie stłumiono i Brown został skazany przez sąd na karę śmierci przez powieszenie. Sprawa ta odbiła się głośnym echem w społeczeństwie amerykańskim i na świecie.

Choć bardzo zmieniła się sytuacja w porównaniu z tą z czasów powstania Browna, jednak w obliczu dzisiejszych wydarzeń w związku ze śmiercią 46 – letniego George’a Floyda w wyniku brutalności amerykańskiej policji wobec czarnoskórych, która mocno poruszyła światową opinię, wiersze sprzed 160 lat stają się znów aktualne.

Rysunek wykonany kredką i akwarelą, wymiary 12,3×6,5 cm. Znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie.